Czyte(L)nia

Biblioteka legionisty: Warszawa architekta (252)

Marian Spychalski jest znany przede wszystkim jako prezydent stolicy - funkcję tę zaczął piastować w trakcie Powstania Warszawskiego. Później zaś organizował m.in. pracę Biura Odbudowy Stolicy. W okresie międzywojennym zaprojektował różne obiekty w Poznaniu i Warszawie, w tym korty naszego klubu. W 2015 roku wydawnictwo Bellona wydało książkę "Warszawa Architekta. Wspomnienia pierwszego powojennego prezydenta stolicy", z których dowiadujemy się wielu informacji nt. naszego miasta z okresu II Wojny Światowej, jak również lat powojennych.

"(...) W tym samym czasie władze miasta pod kierunkiem Stefana Starzyńskiego rozpoczęły wykup terenów pod budowę przyszłej trasy wschód-zachód (zrealizowanej z pewnymi korektami pół wieku później jako Trasa Łazienkowska i jej przedłużenie w postaci alei Stanów Zjednoczonych i ulicy Ostrobramskiej). Jednocześnie prowadzono intensywne prace prawno-proceduralne dotyczące scalania terenów na Saskiej Kępie z myślą o potrzebach Powszechnej Wystawy Krajowej. (...) Pod Zamkiem Ujazdowskim na Powiślu zagospodarowano i uzbrojono w podstawową infrastrukturę techniczną kilka hektarów terenu przeznaczonego na potrzeby kompleksu sportowego Wojskowego Klubu Sportowego Legia. Miał on zostać w przyszłości przeznaczony, wraz ze słabo zurbanizowanymi terenami cypla Czerniakowskiego i Siekierek, na potrzeby rozległych terenów sportowych, które umożliwiłyby zorganizowanie w Warszawie w drugiej połowie XX w. igrzysk olimpijskich" - pisze architekt Adam Wagner w rozdziale o Warszawie lat 1928-39.

Wspomnienia przytaczane są chronologicznie, przez lata przedwojenne, czas drugiej wojny światowej, okres pierwszych dni na stanowisku prezydenta Warszawy (15 września 1944 - 5 marca 1945). Dowiedzieć się można wielu bardzo ciekawych informacji, które powinny zaciekawić każdego warszawiaka. Akurat szczegółów planowania legijnych kortów w niej nie znajdziemy...

"W czasie pracy w Poznaniu razem z architektem Władysławem Czarneckim wziął udział w konkursie na opracowanie ogólnego planu zabudowania Katowic. Po zdobyciu drugiej nagrody rozpoczął prace w Dziale Regulacji i Pomiarów, a następnie w 1935 r. został kierownikiem Wydziału Ogólnego Planu Zabudowania m.st. Warszawy. Wydział dostał zgodę na rewizję ogólnego planu zabudowy Warszawy. Nowy plan był prezentowany w 1937 r. na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu, na której został wyróżniony nagrodą Grand Prix. Plan ten razem z ogólnym opisem wykonanym przez Mariana Spychalskiego znajduje się w Archiwum Warszawy. Jest on też autorem projektu arterii leżącej ponad kilometr na południe od Alej Jerozolimskich, dzisiejszej Trasy Łazienkowskiej oraz kortów Legii" - czytamy.

Sporo miejsca poświęcono temu jak Warszawa wyglądała po Powstaniu Warszawskim i jakie prace wykonać trzeba było, by przywrócić miasto "do żywych". Autorzy (red. merytorycznym jest Anna Olszowska, red. prowadzącym - Zofia Gawryś) we wspomnieniach Spychalskiego przypominają o pomyśle przeniesienia stolicy do Lublina, o czym pierwszy powojenny prezydent stolicy nie chciał nawet słyszeć.

"Siedemnastego stycznia szliśmy dalej wśród zniszczeń w stronę jedynego wówczas wiaduktu, obok Dworca Gdańskiego, a właściwie jego śladów na Żoliborzu. Wiadukt wyleciał za parę dni w powietrze. Założono miny z opóźnionym działaniem. Dom, w którym mieszkałem przy ul. Felińskiego 8 - spalony. Żoliborz dalej też wypalony. (...) Na Marszałkowskiej pojawili się już pierwsi warszawiacy, którzy przyszli do miasta z podmiejskich osiedli, gdzie przebyli okres po powstaniu. Dochodzimy do Łazienek. Wypalony pałacyk na Wodzie. Pałacyk Myśliwski 'tylko' ograbiony. Barbarzyńcy pozdzierali obicia mebli i ścian, używając do tego chyba żyletki" - wspomina Spychalski, który po tym jak rozstał się z zawodem architekta (w 1945 roku), zajął się wyłącznie działalnością polityczną.

Tytuł: Warszawa architekta. Wspomnienia pierwszego powojennego prezydenta stolicy
Autor: Marian Spychalski
Wydawnictwo: Bellona
Rok wydania: 2015
Liczba stron: 220
Cena okładkowa: 29,90 zł

Więcej recenzji książek w dziale Biblioteka legionisty.